Bài tham luận về kinh nghiệm xây dựng dự án và kết nối nguồn lực hỗ trợ trẻ em khuyết tật

Bài tham luận về kinh nghiệm xây dựng dự án và kết nối nguồn lực hỗ trợ trẻ em khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn của Tổ chức Blue Dragon International (gọi tắt là Blue Dragon)

I. Giới thiệu về tổ chức Blue Dragon và tầm nhìn chấm dứt nạn mua bán người

Tổ chức Blue Dragon International là một tổ chức phi chính phủ của Ôx-tơ-rây-li-a đã hoạt động được 20 năm và tầm nhìn là chấm dứt nạn mua bán người. Nhóm người hưởng lợi mà chúng tôi đặc biệt quan tâm là các đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em khuyết tật và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Đây là những nhóm yếu thế, cơ hội tiếp cận giáo dục và các dịch vụ hạn chế. Khi mà nhận thức có hạn, không được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng, khi mà các em không có đủ khả năng bảo vệ hay năng lực tự lập, các em dễ trở thành nạn nhân của bóc lột lao động, bạo hành, xâm hại tình dục, bị lừa gạt và bị mua bán. Mục tiêu của các chương trình can thiệp là đảm bảo cho các em có một môi trường an toàn để phát triển một cách toàn diện, giúp các em tự lập và đạt được tiềm năng của mình.

II. Hành trình hỗ trợ và đảm bảo an toàn và phát triển cho trẻ em 

Blue Dragon có triển khai các dự án tại Hà Nội, Hà Giang, Điện Biên, Nghệ An, Huế và thành phố Hồ Chí Minh. Trong khuôn khổ bài tham luận này, chúng tôi tập trung chia sẻ dự án tại Hà Nội, tại đây Blue Dragon phối hợp với Hội Cứu trợ Trẻ em Khuyết tật Tp Hà Nội triển khai dự án Bước Tiến. Ngoài những hỗ trợ khẩn cấp dành cho trẻ em mới tiếp cận như dinh dưỡng, chỗ ở an toàn, hồi gia, hành trình hỗ trợ trẻ em của chúng tôi là một quá trình lâu dài và có hệ thống. Do mỗi em có hoàn cảnh xuất thân, nền tảng gia đình và đặc điểm và các vấn đề khác nhau, những can thiệp dành cho trẻ được xây dựng riêng, mỗi trẻ có một kế hoạch cá nhân riêng. Chúng tôi thực hành công tác xã hội trong quản lý các ca trẻ. Nhân viên xã hội là người theo sát trẻ và giúp trẻ nhận ra năng lực, sở thích và thế mạnh của mình. Những điều này giúp trẻ cảm thấy mình có giá trị và trở nên tự tin hơn. Dự án luôn đặt sự phát triển của trẻ em vào trung tâm của mọi kế hoạch và hành động, theo tôn chỉ lấy thân chủ làm trọng tâm, đảm bảo rằng các em không chỉ được bảo vệ về mặt thể chất và tinh thần mà còn có định hướng cụ thể cho tương lai học tập và nghề nghiệp. Các bước trong hành trình của chúng tôi bao gồm:

1. Đảm bảo trẻ được an toàn: Đây là nhu cầu quan trọng hàng đầu, trẻ cần có cảm giác an toàn cả về tinh thần và thể chất. Dự án hỗ trợ cho trẻ khám chữa bệnh, trị liệu và tham vấn tâm lý, hỗ trợ trẻ và gia đình có chỗ ở an toàn, đảm bảo trẻ được bảo vệ khỏi bóc lột, xâm hại và lạm dụng.  
2. Cách tiếp cận lấy trẻ làm trung tâm: Chúng tôi coi trọng việc tìm hiểu rõ thế mạnh, sở thích, năng lực của từng em, từ đó cùng các em và gia đình xây dựng kế hoạch can thiệp riêng cho từng em theo nhu cầu và nguồn lực của họ. Việc này giúp dự án xây dựng các kế hoạch phát triển cá nhân phù hợp với từng trường hợp. Nhờ đó, các em sẽ không chỉ được học tập và rèn luyện mà còn được khám phá những gì mà mình có thể làm tốt nhất, từ đó có được sự tự tin và định hướng sớm. Với trẻ khuyết tật, chúng tôi hỗ trợ trẻ với các dạng tật khác nhau như khiếm thính, khiếm thị, Down, đa tật, khuyết tật trí tuệ, tự kỷ. Với mỗi trẻ, chúng tôi kết nối các dịch vụ chuyên biệt bên ngoài để trẻ được hỗ trợ chuyên sâu (như lớp học ngôn ngữ ký hiệu cho trẻ, trải nghiệm làm gốm, tranh đông hồ, giải chạy ma-ra-ton… cho trẻ điếc, lớp đàn, học sử dụng điện thoại thông minh cho trẻ khiếm thị, các hoạt động học thông qua chơi cho trẻ khuyết tật trí tuệ, v.v… ) Bên cạnh đó, chúng tôi có các hoạt động hòa nhập để tăng khả năng tương tác, tăng sự tự tin của trẻ với các hoạt động phù hợp như lớp bơi, lớp giáo dục cảm xúc, lớp nấu ăn, cắm hoa, lớp học STEM (Khoa học - Công nghệ - Cơ khí - Toán) v.v…
3. Phát huy vai trò của cha mẹ và người chăm sóc: Chúng tôi luôn ưu tiên xây dựng và củng cố vai trò của gia đình trong việc định hình môi trường và động lực phát triển cho trẻ. Chúng tôi không chỉ hỗ trợ trẻ mà còn nâng cao năng lực cho phụ huynh và người chăm sóc, giúp họ có kiến thức và kỹ năng cần thiết để đồng hành cùng con trong suốt chặng đường phát triển. Dự án tổ chức các lớp tập huấn như kỹ năng làm cha mẹ, kỹ năng giao tiếp với con, kiến thức về an toàn trên không gian mạng, luật người khuyết tật v.v…, cung cấp tài liệu hướng dẫn và tạo điều kiện để phụ huynh chia sẻ kinh nghiệm, từ đó nâng cao sự gắn kết gia đình và thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ. Can thiệp của chúng tôi mang tính toàn diện, bên cạnh các tập huấn còn hỗ trợ phụ huynh về sinh kế, kế nghiệp, giới thiệu việc làm, sửa nhà, khám chữa bệnh, tham vấn tâm lý giúp họ vượt qua sang chấn, tư vấn pháp lý v.v…
4. Nâng cao năng lực và phối hợp chặt chẽ với đối tác Nhà nước: Một trong những mục tiêu của dự án là trang bị cho đối tác các cấp kiến thức về cách thức làm việc với trẻ có hoàn cảnh đặc biệt, như tập huấn cho cán bộ Phòng Lao động- Thương binh và Xã hội về chăm sóc dựa trên hiểu biết về sang chấn, tập huấn cho giáo viên các trường có học sinh khuyết tật về nhận diện và hỗ trợ học sinh có hành vi tự hại và suy nghĩ tự tử, cập nhật và chia sẻ về phòng chống mua bán người v.v… Ngoài ra, dự án phối hợp với chính quyền địa phương để cùng giải quyết các vấn đề của trẻ và gia đình như làm giấy tờ (giấy khai sinh, căn cước công dân, giấy chứng nhận khuyết tật ...), xin học cho trẻ, khám chữa bệnh, sinh kế, các vấn đề liên quan pháp luật. 

III. Kết nối nguồn lực từ đối tác bên ngoài

Với sự can thiệp đa dạng và quy mô lớn, Blue Dragon và Hội Cứu trợ Trẻ em Khuyết tật Tp Hà Nội luôn coi trọng và tạo dựng mối quan hệ đối tác với các tổ chức và doanh nghiệp bên ngoài nhằm tạo ra mạng lưới kết nối và cung cấp những dịch vụ đa dạng và hiệu quả nhất cho trẻ. Các dịch vụ kết nối của chúng tôi bao gồm nhưng không giới hạn ở những dịch vụ sau:

1. Dịch vụ y tế và trị liệu: Trẻ em khuyết tật thường cần đến sự can thiệp của các chuyên gia y tế và trị liệu. Chúng tôi đã hợp tác với các bệnh viện, trung tâm y tế để cung cấp dịch vụ y tế chuyên biệt cho từng hoàn cảnh, từ đánh giá mức độ khuyết tật, đến trị liệu thể chất và trị liệu tâm lý. Các dịch vụ thường được sử dụng như Bệnh viện Tâm thần Mai Hương, Bệnh viện Nhi Trung ương, v.v…
2. Trường học và trung tâm giáo dục: Giáo dục là chìa khóa giúp trẻ em có hoàn cảnh khó khăn và khuyết tật thoát khỏi sự lệ thuộc và bước vào con đường phát triển bền vững. Chúng tôi kết nối với các trường học và trung tâm giáo dục, tạo cơ hội cho trẻ được học tập trong một môi trường tích cực, được trang bị kỹ năng xã hội và học thuật cần thiết cho sự phát triển. Một số đối tác trường học của chúng tôi như các trường học công lập, Trung tâm Giáo dục Thường xuyên Nguyễn Văn Tố, Trường Tiểu học Bình Minh, Trường PTCS Xã Đàn, Trung tâm giáo dục kỹ năng cho trẻ có nhu cầu đặc biệt Akari, Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương, trung tâm Our Story.
3. Trung tâm hướng nghiệp và đào tạo nghề: Đối với trẻ em khuyết tật và có hoàn cảnh khó khăn, việc có thể học nghề và tự lập là một trong những mục tiêu quan trọng nhất. Dự án hợp tác với các trung tâm hướng nghiệp để đào tạo nghề cho các em, giúp các em có cơ hội hòa nhập vào thị trường lao động. Các nghề được lựa chọn đều phù hợp với khả năng của từng em, tạo điều kiện để các em phát triển và tự chủ về tài chính trong tương lai. Đối tác chính của chúng tôi trong lĩnh vực này là Trung tâm REACH, Trung tâm Nghị lực sống, Trường Cao đẳng Quốc tế Pegasus.
4. Doanh nghiệp về cơ hội việc làm: Một số trẻ sau khi được đào tạo nghề có khả năng tự tin bước vào công việc tại các doanh nghiệp. Chúng tôi đã liên kết với các doanh nghiệp để tạo cơ hội việc làm cho trẻ, giúp các em có một công việc ổn định, từ đó có thể tự lập và tự chủ trong cuộc sống. Những công việc này không chỉ đem lại thu nhập mà còn giúp trẻ em cảm thấy có giá trị và tự tin hơn. Sau đây là vài đối tác đã đồng hành cùng chúng tôi trong thời gian qua như Trung tâm Giáo dục đặc biệt Ngọc Ân, Làng gốm Bát Tràng, Tiệm là người điếc, Quán cafe Avos Mango, …

IV. Bài học kinh nghiệm từ quá trình kết nối và triển khai dự án

Trải qua quá trình triển khai các dự án, chúng tôi đã rút ra nhiều bài học quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ đối tác và triển khai các chương trình hỗ trợ trẻ em. Dưới đây là những kinh nghiệm nổi bật:

1. Xây dựng mối quan hệ bền vững với đối tác: Chúng tôi hiểu rằng một quan hệ đối tác bền vững không chỉ là về dịch vụ mà còn là sự tin cậy và đồng thuận về mục tiêu. Việc duy trì giao tiếp thường xuyên và có kế hoạch rõ ràng giúp các bên làm việc hiệu quả hơn trong việc cung cấp dịch vụ cho trẻ.
2. Chú trọng đến nhu cầu của trẻ và linh hoạt trong dịch vụ: Trẻ em khuyết tật và trẻ có hoàn cảnh khó khăn thường có nhu cầu đa dạng, không thể áp dụng cùng một phương pháp cho tất cả. Chúng tôi luôn lắng nghe và điều chỉnh các chương trình sao cho phù hợp với từng đối tượng. Nhờ vậy, mỗi em đều có thể nhận được những gì phù hợp nhất với khả năng và nhu cầu của mình.
3. Tạo sự kết nối giữa gia đình và cộng đồng: Một điều quan trọng là tạo môi trường để gia đình và cộng đồng cùng tham gia vào quá trình hỗ trợ trẻ em. Các chương trình của chúng tôi luôn tạo điều kiện để phụ huynh, cộng đồng và đối tác bên ngoài cùng chung tay, giúp đỡ và tạo điều kiện phát triển cho trẻ.
4. Xây dựng niềm tin vào trẻ: Một trong những bài học quan trọng nhất của chúng tôi là tạo niềm tin cho trẻ rằng mình có thể đạt được mục tiêu, dù hoàn cảnh có khó khăn. Sự tin tưởng này giúp các em có động lực vươn lên, tạo dựng tương lai tốt đẹp hơn.

V. Kết luận

Tổ chức Blue Dragon và Hội Cứu trợ Trẻ em Khuyết tật Tp Hà Nội đã và đang mang đến nhiều sự thay đổi tích cực cho trẻ em khuyết tật và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn thông qua các dự án hỗ trợ đa dạng và toàn diện. Nhờ vào các nguồn lực bên ngoài và sự đồng hành chặt chẽ với gia đình, cộng đồng, và các đối tác, chúng tôi không chỉ mang lại sự phát triển cho trẻ em mà còn giúp các em xây dựng sự tự tin và tự lập trong cuộc sống.

 

Câu chuyện điển hình

https://vnexpress.net/nghi-luc-cua-cau-be-bai-nao-o-xom-noi-ven-song-hong-4805456.html 

 

Blue Dragon biết đến Giang Văn Tân khi cậu mới 5 tuổi. Đó là 1 cậu bé có đôi mắt sáng, thông minh, nụ cười tươi và được mẹ cõng trên lưng. Cậu mắc chứng bệnh bại não, không đi lại được. 

Gia đình kinh tế khó khăn, thu nhập của bố mẹ bấp bênh. Dự án Bước tiến đã đồng hành với Tân và gia đình trong thời gian dài. Tân được đến trường như bao bạn bè khác, cậu học chăm chỉ và đạt thành tích cao. Tuy nhiên có những thời điểm căn bệnh trở nên nghiêm trọng hơn và Tân phải gián đoạn việc học để chữa bệnh. Dự án đã luôn ở bên cạnh cậu, trang trải các chi phí y tế, học tập, động viên, khích lệ cậu về mặt tinh thần. Bên cạnh đó, cậu được tham gia rất nhiều hoạt động ngoại khóa, hoạt động kỹ năng sống và các chuyến đi trải nghiệm ở bên ngoài do dự án tổ chức. Nhờ được hỗ trợ toàn diện, Tân đã rất tự tin, cậu tham gia các tọa đàm trong và ngoài dự án (với các mạng lưới của người bại não, người khuyết tật) chia sẻ câu chuyện thành công của mình và lan tỏa niềm tin, hi vọng tới các bạn trẻ đồng trang lứa. 

Sau khi tốt nghiệp trường Trung cấp Kinh tế Hà Nội với bằng giỏi và giải 3 thành phố môn Lịch sử ở lớp 12, Tân đã được kết nối đến với Trung tâm Nghị lực sống để học và làm việc về ngành Dán nhãn Dữ liệu. Tháng 8 năm 2024, với giấc mơ được đào tạo chính quy về Công nghệ thông tin để hỗ trợ tốt hơn cho cộng đồng người bại não, Tân đã nộp đơn thi và trúng tuyền học bổng toàn phần của Viện Công nghệ Hoàng gia Melbourne, Úc (RMIT). Đây là một kết quả rất xứng đáng với nỗ lực của cậu.

Song song với việc hỗ trợ Tân, dự án còn triển khai mô hình sinh kế với gia đình Tân. Trong suốt hành trình dài, nhân viên xã hội luôn ở bên, lắng nghe và chia sẻ với gia đình, tạo cho họ niềm tin vào cuộc sống tươi đẹp phía trước.